Sosyolojiye Giriş - Sosyolojinin Amaçları

Sosyolojinin Amaçlari 

– Toplumlari, içinde bulunduklari yere ve zamana göre, nesnel ve somut kosullariyla anlamak.

– Toplumlarin tarihsel gelisim sürecinde geçirdikleri degisimin etkilerini ve yönünü açiklamak.

– Farkli toplumlar arasindaki benzerlikleri saptayip genellemelere ulasmak.

– Mevcut toplumsal verilere dayanarak ileride ortaya çikacak olaylarla ilgili öngörüde bulunmak.

Sosyolojinin Özellikleri

· Sosyoloji, tek tek bireylerin sorunlariyla degil, toplumu ilgilendiren sorunlarla ilgilenir. Örnegin sosyoloji, ilk bakista bireysel bir sorun olarak algilanan “intihar” olayinin toplumsal boyutuyla ilgilenir. E. Durkheim, “Intihar” adli çalismasinda, savas dönemlerinde intihar olaylarinin azaldigini, toplumda kuralsizlik halinin yasandigi ekonomik kriz dönemlerinde ise intihar olaylarinin arttigini göstermistir.

· Sosyolog, toplumsal olaylari kendi deger ve begenilerinin etkisi altinda kalmadan nesnel (objektif) olarak inceler. Durkheim’in deyisiyle sosyolog, toplumsal olaylari “bir esya gibi” ele alir.

· Sosyoloji, olani oldugu gibi inceler. Ahlak, hukuk, din gibi bireylerin nasil davranmasi gerektigine iliskin kurallar koymaz. Bu anlamda, sosyoloji kural koyucu yani normatif degildir. Örnegin, sosyoloji yardim etmeme davranisini iyi ya da kötü olarak degerlendirmez.

· Sosyoloji doga bilimleri gibi deneysel bir bilim degildir. Çünkü, sürekli degisim halinde olan toplumsal olaylari ve toplumsal çevreyi laboratuar kosullarinda gözlemlemek ve yönlendirmek olanakli degildir.

· Sosyoloji, toplumsal kurumlarin (aile, din, egitim, devlet, hukuk) yapilarinda ve islevlerinde meydana gelen degismeleri, tarihsel evrim süreci içerisinde inceler. Örnegin, Cumhuriyet devrimiyle beraber din kurumunun islevinde meydana gelen degismeler sosyolojinin alanina girer.

· Sosyoloji, toplumsal olgularin nedenlerini bireylerde degil diger toplumsal olgularda arar. Örnegin, köyden kente göç olgusunu inceleyen bir sosyolog, bu olguyu bireysel tercihlerle açiklamaz. Göçün nedenini tarimda traktörün kullanilmasina, sulu tarimin yapilmamasina, miras yoluyla topraklarin parçalanmasi vb. gibi diger toplumsal olgulara baglar.

· Sosyoloji, toplumsal yapiyi bir bütün halinde inceler. Diger toplumsal bilimler toplumsal yasamin farkli yönlerini ayri ayri incelerler. Örnegin, sosyal antropolog kültürel yapiyi; ekonomi, mal ve hizmetlerin üretimini, bölüsümünü ve tüketimini; tarih, geçmiste olup bitenlerin nedenlerini belgelere dayanarak saptamaya çalisir. Sosyoloji ise, toplumsal yapi içerisinde yer alan kültürel ögeleri, ekonomik iliskileri, tarihsel geçmisi, cografi konumu bilmek zorundadir. Bu yüzden de sosyologlar sürekli olarak diger toplumsal bilimlere basvurma gereksinimi duyarlar.